OLIY TA’LIM ZAMONAVIY PARADIGMASINING ASOSIY DOMINANTLARI

Filippov Olgerd Aleksandrovich, “PROFI UNIVERSITY” Nodavlat oliy ta’lim muassasasi Navoiy filiali rektori

Аннотация

Oliy ta’lim tizimida an’anaviy paradigmani qayta ko’rib chiqish jamiyatda ijtimoiy amaliyotning har xil turlari va sohalarida o’z kasbi va maqsadini amalga oshiradigan shaxsga bo’lgan ob’ektiv ehtiyoji bilan bog’liq, chunki iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy va jamoat munosabatlarini o‘zgartirish, kasb-hunar ta’limi mazmuni va tuzilmalarini jamiyat va davlat talablariga mos ravishda mutaxassislar tayyorlash darajasiga qadar sezilarli darajada yangilashga zarurat tug’ilmoqda. Ta’lim, tizim sifatida, ko’plab elementlardan iborat: sub’ektlar, ob’ektlar, boshqaruv, o’qitish, ta’lim, normalar, standartlar va dasturlar, qoidalar, mazmun, tamoyillar, o’qitish usullari va vositalari, texnologiyalar, natijalar, ierarxik darajalar va boshqalar. Tadqiqotning ijtimoiy-falsafiy mazmuni ta’limni ijtimoiy tizimning tarmoq tizimi sifatida ko’rib chiqish istiqbolini, shuningdek, tizimli va ijtimoiy-madaniy yondashuvlarga asoslangan tadqiqot metodologiyasini belgilaydi. Hozirgi vaqtda jahon ta’lim jarayonida ta’limning turli paradigma modellari faoliyat ko‘rsatmoqda: zamonaviy ta’lim paradigmalari (N.A.Alekseev, Sh.A.Amonashvili, E.A.Bondarevskaya, V.I.Zagvyazinskiy, S.V.Kulnevich, V.V. Serikov va boshqalar); zamonaviy jamiyat voqeliklari va sivilizatsiya rivojlanish istiqbollariga yo‘naltirilgan sifatli ta’lim paradigmasi (I.M.Ilyinskiy); «ta’lim jamiyati», «oliy ta’limning ilg’or rivojlanishi» konseptual g’oyalari (N.A. Seleznev, A.I.Subetto va boshqalar). Ushbu maqolada mazmuni doimiy o‘zgarib turadigan fan va texnika yutuqlaridan keng foydalanishga asoslangan oliy ta’lim ijtimoiy-madaniy sharoitlarga mos tuzilmali dinamik tizim ko‘rib chiqiladi.