O‘RTA UMUMTA’LIMDA LINGVOKULTUROLOGIK BIRLIKLARNI O‘QITISH AHVOLI

Norov Jamshid Nurulloevich, tayanch doktorant. Buxoro davlat pedagogika instituti

Аннотация

Maqolada adabiyot dasturlari va ta’limining maqsad hamda vazifalari o‘rganilgan, o‘rta umumta’lim maktablarida xorij adiblari asarlarining o‘qitilishi ahvoli tahlil etilgan, ulardagi lingvokulturologik birliklar aniqlangan, ularni o‘qitish jarayonida yuzaga keladigan murakkabliklar ochib berilgan, lingvokulturologik birliklarning adabiyot darsliklarida aks etishi va izohiga doir tanqidiy qarashlar ifodalangan, xorij adiblari asarlari tilida qo‘llangan ayrim lingvomadaniy birliklar, chunonchi, o‘xshatish, metafora, allyuziv nomlar, realiyalar kabilarning o‘ziga xos lingvistik va madaniy xususiyatlari tadqiq etilgan, ularning o‘z va ko‘chma ma’nolari o‘zbek xalqining o‘ziga xos badiiy-estetik tafakkur tarzi, qadriyat va urf- odatlari bilan qiyosan o‘rganilgan, madaniy-ma’naviy jihatdan shakllanish omillari aniqlangan hamda ularni adabiy ta’limga tatbiq etishning ilmiy-metodik tizimi belgilab berilgan, ularni o‘qitish metodikasiga oid ayrim tavsiyalar berilgan. Shuningdek, maqolada lingvokulturologiyaning milliy tafakkur, ong, madaniyat, ma’naviyat, mentalitet, xarakter, til bilan munosabatdorligi kabi masalalar ham tahlilga tortilgan. Lingvokulturologik birliklarni o‘qitishda quyidagilarga e’tibor qaratish maqsadga muvofiqligi aytib o‘tilgan: mazkur birliklarni muayyan xalqning xususiyatlari bilan o‘zaro aloqador tarzda o‘rgatish kerak; turli tillarga tegishli xalqlar dunyoni turlicha tushunishi va his etishi alohida e’tiborga olinishi lozim; har bir tilga xos bo‘lgan xususiyat o‘sha xalqning mentalitetiga ta’sir qilishini anglash shart; pedagogika fani bo‘yicha ilmiy izlanishlar tilshunoslik, tarix va falsafa fanlari bilan o‘zaro aloqadorlikda olib borilishi lozim.