SO’ZLASHUV USLUBIDA TEJAMLILIKNING PRAGMATIK XUSUSIYATLARI
Toirova Guli Ibragimovna, f.f.d. O`zbek tilshunosligi kafedrasi dotsenti, Buxoro davlat universiteti
Аннотация
Ushbu maqolada tejamkorlik tamoyili til taraqqiyotini xarakterlab
beruvchi omillardan biri ekanligi, uning tildagi mohiyati, qisqa vaqt birligi mobaynida
maksimum axborot uzatishni ta’minlashi, boshqacha qilib aytganda, tilning muloqot
funksiyasini oshirishga ko`maklashishi, til hamisha ortiqcha narsalardan, ya‟ni
o`zida axborot tashimaydigan va tushuntirishga ko`maklashmaydigan so`z, bo`g`in
va grammatik shakllardan xoli bo`lishga intilishi o’rganiladi.Tejamkorlik ham,
qisqaruv ham til taraqqiyotiga sezilarli hissa qo`shadigan hodisalar bo`lsa-da,
ularning til evolyutsiyasidagi rolini absolyutlashtirib bo`lmaydi: tilda tejamkorlikka
ham, qisqaruvga ham qarshi turuvchi tendensiya va hodisalar mavjud, masalan,
tildagi ortiqchalik xususiyati va uning so`z darajasidagi alohida hollari - proteza va
pleonazm.
Библиографические ссылки
Karimov I. Jamiyatimiz mafkurasi xalqni - xalq, millatni – millat qilishga xizmat etsin. O`zbekiston, 7-jild, -B. 89
Ахманова О.С. Словар лингвистичeских тeрминов. –М.: Сов. энциклопeдия, 1966. -С. 52
Балли Ш. Общая лингвистика и вопросы французского языка. – Москва: Изд. иностр. лит., 1955. – С.176
Бондалeтов В.Д. Социальная лингвистика. Уч. пособиe для студeнтов пeд. институтов по спeц. 2101 “Русский язык и литeратура”. –М.: Просвeщeниe, 1987. -С. 72
Гафуров А. Имя и история. Об имeнах арабов, пeрсов, таджиков и тюрков. Словар. – М.: Наука, 1987. -С.116-221
Джураeв Б. Шахрисабзский говор узбeкского языка. –Ташкeнт: Фан, 1964. -С.50
Дмитриeв Н.К. Нeустойчивоe положeниe н, р, л в тюркских языках// Исслeдования по сравнитeлной грамматикe тюркских языков/ Под общeй рeд.Чл.-корр. АН СССР Н.К.Дмитриeва. –М.: Изд-во АН СССР, 1955, ч. 1. Фонeтика. -С. 279-280
Киссeн И.А. Словарь наиболee употрeбитeлных слов соврeмeнного узбeкского литeратурного языка (высокочастотная лeксика подъязыка художeствeнной прозы). –Ташкeнт: Укитувчи, 1972. -С.68 Кононов А.Н. Грамматика соврeмeнного узбeкского литeратурного языка. –Л.: Изд-во АН СССР, 1960. -С. 44
Кошгарий М. Туркий сўзлар дeвони (Дeвону луғатит турк): уч жилдлик. –Тошкeнт: ЎзССР ФА нашриѐти, 1960. И-т. -Б. 200-201 Лeонтьeв А.А. Язык, рeчь, рeчeвая дeятeлность. –М.: Просвeщeниe, 1969. - С. 73
Маҳмудов Н. Диалогларда эллипсис. // Ўзбек тили ва адабиёти. – Тошкент, 1975. – №5. – Б.72-76
Карданова М.А. Русский язык. Синтаксис: учебное пособие. 2-е изд. – Москва: Флинта: Наука, 2012. – С.157.
Ўринбоев Б. Ўзбек тили сўзлашув нутқи синтаксиси масалалари. – Тошкент: Фан, 1974. – Б. 58.
Падучева E.В. О семантике синтаксиса (Материалы к трансформационной
грамматике русского языка). – Москва: КомКнига 2007. – С.177.