TURLI IXTISOSLIKDАGI KURАSHCHILАRNI JISMONIY RIVOJLАNISHINI АNTROPOMETRIK VА SOMOTOTIPOLOGIK KOʼRSАTGICHLАRI АSOSIDА BАHOLАSH
Kurbanov Shuxrat Nomozovich O‘zbekiston Davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti o‘qituvchisi, Toshkent.sh.
Ключевые слова:
morfologik belgilar, somatotip, ektomezomorf, endomesomorf, dinamik, segment, ekzogenАннотация
Аntropometrik va Xit-Karter metodi boʼyicha turli kurash turlarida yuqori malakali sportchilarni somatotip toifalari aniqlangan. Аntropometrik natijalar shuni kursatdi; Kurash jarayonida sportchilar bir-birlaridan somatotip status bilan farq qildi. Ogʼir-atletika, kurash va milliy kurash bilan shugʼullangan sportchilarning gavda tuzilishi oʼxshash.Somatotip kategoriyasi 67-83% Somatotip yendo-mezomorf diagnoztika qilinganda ball boʼyicha 3.3: 6: 2.1. Dzyudochi va sambistlarning ekto-mezomorf somatotip gavda ogʼirligi - 3,3: 5,4: 2,2; dan 2.9: 5.4: 2.3. ga nisbatan oʼxshash kursatgichlar. Dinamik kuzatishlar natijasida mezomorf somatotip qatoridagi sportchilar turli xil rejalashtirilgan sport mashgʼulot tasiri ostida kurashda morfotip joylashishi yuqori adaptatsiya va qayta tiklanish efektini taʼminlaydi.
Библиографические ссылки
Дорохов Р.Н. Основы и перспективы возрастного соматотипирования. //Теория и практика фи- зической культуры. – 2000. - № 9. – 10 с.
Коган Б.И. – “Наследственная и средовая обусловленность элементов телосложения”. /Новости спортивной медицинской антропологии, Москва, 1990, вып. 1, С. 83-84.
Мартиросов Э.Г. Системная организaция соматического статуса спортсменов и классификaция спортивных специализatsiй. //Морфологические проблемы спортивного отбора. Сб. науч. трудов, Мо- сква, 1989. – С. 5-30.
Мартиросов Э.Г. Влияние спортивного амплуа на формирование телосложения. Вопросы ан- тропологии 1984, выпуск № 74. – С. 9-23.
Мартиросов Э.Г. Методы исследования в спортивной антропологии. Москва, ФиС, 1982.
Никитюк Б.А. Конституциональные аспекты антропологии», //Интегративная биосоциальная антропология» Москва, 1996. – 220 с.
Павлова О.И. – Современная тренировка юных легкоатлетов. Москва, изд-во «Теория и практи- ка физической культуры», 2004 - С. 32-34.
Панасюк Т.В. , Тамбовцева Р.В. – Конституциональные особенности физической работоспособ- ности подростков. VII Международный научный конгресс «Современный олимпийский спорт и спорт для всех», Том II, Москва, 2003. – 135 с.
Рогозкин В.А. и др. Генетические маркеры физической работоспособности человека. //Теория и практика физической культуры. - 2000. - № 12. – С. 34 – 36.
Рогозкин В.А. Расшифровка генома человека и спорт. //Теория и практика физической культу- ры, 2006, №6, - С. 60-63.
Carter J.L. – “Somatotype characteristics of champion athletes”, Rep, Antrop-Cong. ed. A. Hrdica, Praha, Humpolec. 1969.
Timility D. Protocols for Physiological assessment of male and tamale soccer players. In Physiological tests for Elite Athletes, Human Kinetics, 2000, 17, 356-362.