SO‘ZLARNING SEMANTIK TUZILISHIDA IJTIMOIY ROLILARNING AKS ETTIRILISHI

Ikramova Shahlo, O´zMU mustqil izlanuvchi PhD, Geothe-Institut Taschkent, o´qituvchi

Авторы

  • Ikramova Shahlo TerDU

Ключевые слова:

so‘z, leksik ma’no, semantik tuzilma, ijtimoiy omil, ijtimoiy komponent, ijtimoiy semantika.

Аннотация

Ushbu maqolada sotsiolingvistika va lingvokulturologiya doirasida til birliklari maʼnosining ijtimoiy komponentini oʻrganishning turli nazariy yondashuvlarini koʻrib chiqiladi.
Maqolada ko’rsatilgandek, har bir ijtimoiy guruh ichida muloqot va o’zaro ta’sirning o’ziga xos shakllari – ijtimoiy munosabatlar mavjud, bu munosabatlar til birliklarining semantikasida namoyon bo`lib, mehnat, kasbiy, milliy, madaniy va rolni o`z ichiga oladi. Rol munosabatlari rasmiyatchilik darajasini belgilaydi va so’zlarni tanlash muloqot ishtirokchilarining ijtimoiy mavqei va roliga qarab farq qilishi mumkin. Shuningdek, turli darajadagi ierarxik guruhlarda til ko’proq yoki kamroq rasmiy bo’lishi mumkin. Ijtimoiy o’zaro ta’sirning bu xilma-xil shakllari nafaqat odamlarning o’zlarining ijtimoiy guruhlari ichida qanday muloqot qilishlarini, balki boshqa guruhlar a’zolari bilan qanday munosabatda bo’lishini ham belgilaydi. Harakatning predmeti va ob’ekti o’rtasidagi assimetrik rol munosabatlarini ifodalovchi so’zlarni tahlil qilishga alohida e’tibor beriladi.

Библиографические ссылки

Акинина Н.М. Социальный аспект семантики немецких глаголов (на материале коллоквиаль- ных глаголов в составе немецкого литературного языка): Автореф. дисс. ...канд. филол. наук. – Пятигорск, 2009. – 31 с.

Апресян Ю.Д. Лексическая семантика (Синонимические средства языка). – М.: Языки рус- ской культуры, 1995. – Т.1. – 472 с.

Гемплер М.А. Межкатегориальный синкретизм финитных форм спрягаемого глагола в совре- менном немецком языке (с позиции идей Й.Л. Вайс-гербера): Автореф. дисс. ...канд. филол. Наук. – Нижний Новгород, 2009. – 25 с.

Карасик В.И. Язык социального статуса. – М.: Гнозис, 2002. – 333 с.

Козынцева У.Н. Социальный компонент семантики слова // Традиции и новации в гумани- тарном и социально-экономическом исследовании: проблемы, методы, практики: Матер. Всерос- сийской науч. конф. студентов-стипендиатов Оксфордского Российского Фонда. – Екатеринбург, 2017. – С. 95-97.

Крысин Л.П. Социальная маркированность языковых единиц // Современный русский язык: социальная и функциональная дифференциация. – М. : Языки славянской культуры, 2003. – С. 95-100.

Маклакова Е.А. Типы семантических компонентов и аспектноструктурный подход к описа- нию семантики слова. – Воронеж: Истоки, 2013. – 31 с.

Щетинина А.В. Характеристики человека в газетном дискурсе: опыт описания социальной лексики // Филологические науки. Вопросы теории и практики. – Тамбов: Грамота, 2016. – № 8 (62): в 2-х ч. – Ч. 2. – C. 172-177.

Загрузки

Опубликован

2024-06-21